Algemene FAQ – Welke steun is er voor de zelfstandigen getroffen door Covid-19 op het vlak van de sociale wetten (bijdragen) en het vervangingsinkomen (overbruggingsrecht)?

De sociale zekerheid van de zelfstandigen doet er alles aan opdat elke zelfstandige getroffen door de Covid-19-crisis terecht kan bij zijn sociaal verzekeringsfonds voor een reeks steunmaatregelen:

1.    U bent zelfstandige in hoofdberoep

Dit is de steun waar u op kan rekenen:

1.1 Sociale bijdragen: vermindering, uitstel of vrijstelling

a.      Vermindering van de voorlopige sociale bijdragen voor 2020         
Mogelijkheid om het bedrag van de kwartaalbijdrage te verlagen tot 717,18 euro, naargelang het verwachte inkomen voor 2020

b.      Uitstel met een jaar voor de betaling van de sociale bijdragen voor de kwartalen 2020/1, 2020/2, 2020/3 en 2020/4
Het uitstel met een jaar wordt toegekend zonder verlies van rechten in het sociaal statuut, en met de garantie dat er geen enkele verhoging verschuldigd is voor de laattijdige betaling.

c.       Vrijstelling van bijdragen voor de kwartalen 2020/1, 2020/2, 2020/3 en 2020/4
De vrijstelling betekent dat de pensioenrechten geschorst zijn voor de betrokken kwartalen, behalve bij een aanvraag tot afkoop die gerealiseerd moet worden door de zelfstandige binnen een termijn van vijf jaar.

De sociale verzekeringsfondsen stellen zeer vereenvoudigde formulieren ter beschikking van de zelfstandigen, ook op hun websites, met het oog op een versnelde behandeling door de sociale verzekeringsfondsen en het RSVZ.

1.2 Vervangingsinkomen (overbruggingsrecht)

1.2.1 Tijdelijke crisismaatregel overbruggingsrecht, in geval van onderbreking

Een vervangingsinkomen van 1.291,69 euro (1.614,10 euro met gezinslast) wordt toegekend door het sociaal verzekeringsfonds aan de volgende zelfstandigen naargelang het type van onderbreking:

Vanaf 1 maart 2020 tot en met 30 juni 2020:

1°     Elke zelfstandige die zijn activiteit volledig moet onderbreken naar aanleiding van de sanitaire maatregelen in de besluiten van 13, 18 en 23 maart 2020 en volgende
(horeca tot juni, discotheken, massa-evenementen,…)

2°     Elke zelfstandige die zijn activiteit moet beperken naar aanleiding van de sanitaire maatregelen in de besluiten van 13, 18 en 23 maart 2020 en volgende.
(restaurants beperkt tot take away/levering,…)

3°     Elke zelfstandige die een zorgberoep uitoefent en die zijn niet-dringende activiteiten gedurende 7 dagen omwille van Covid-19 onderbreekt (buiten de dringende (para)medische gevallen)
(kinesisten, tandartsen, specialisten,…).

4°     Elke zelfstandige die zijn activiteit uit eigen beweging gedurende 7 dagen volledig onderbreekt omwille van Covid-19
(door quarantaine, gebrek aan grondstoffen, verschillende redenen van economische of organisatorische aard verbonden met Covid-19,…)

Vanaf 1 juli 2020 tot en met 31 augustus 2020:

1°    Elke zelfstandige van wie de activiteit nog steeds uitdrukkelijk beoogd wordt door de sluitingsmaatregelen, blijft in aanmerking komen voor de tijdelijke crisismaatregel overbruggingsrecht in de maanden juli en/of augustus 2020.
(discotheken, massa-evenementen)

2°    Elke zelfstandige die hoofdzakelijk afhankelijk is van deze sectoren bedoeld onder 1°, waardoor ook hij nog steeds gedwongen zijn zelfstandige activiteit moet onderbreken. De zelfstandige moet in zijn aanvraag deze afhankelijkheid aantonen.
(zelfstandig geluidstechnicus die hoofdzakelijk voor massa-evenementen werkt)

3°    Elke zelfstandige die niet meer uitdrukkelijk beoogd wordt door de sluitingsmaatregelen, maar alsnog gedwongen wordt om zijn zelfstandige activiteit volledig te onderbreken gedurende minstens 7 opeenvolgende kalenderdagen, kan, in bepaalde gevallen, nog steeds een beroep doen op de tijdelijke crisismaatregel overbruggingsrecht  in juli en/of augustus 2020:

a)      Dit zal slechts mogelijk zijn, mits het aantonen van een duidelijk oorzakelijk verband tussen de onderbreking en COVID-19 aan de hand van objectieve elementen. Een loutere vermindering van cliënteel, omzet, ... volstaat niet. Het moet gaan om een vermindering die tot gevolg heeft dat heropstarten verlieslatend is en geen leefbaar inkomen kan opleveren

OFWEL

b)      De zelfstandigen van wie de activiteit afhankelijk is van de sectoren die wel opnieuw mochten opstarten (vanaf mei of later), maar voor wie de opstart zeer traag verloopt. Bijvoorbeeld de leveranciers aan bepaalde sectoren in de detailhandel, de leveranciers aan de horeca, waarbij de omvang van de activiteiten zeer afhankelijk is van de heropstart van deze sectoren.

De zelfstandige moet objectieve elementen bij zijn aanvraag voegen die deze afhankelijkheid aantonen, alsook de vermindering van de omvang van zijn activiteiten aantonen die een normale heropstart van zijn zelfstandige activiteit verhinderen.

Deze steun is bedoeld voor de zelfstandigen in hoofdberoep, met inbegrip van de starters en de meewerkende echtgenoten.

De aanvragen worden geregistreerd door het sociaal verzekeringsfonds. Er is een vereenvoudigd formulier beschikbaar, ook op hun websites.

1.2.2. Overbrugginsrecht ter ondersteuning van de heropstart: zonder onderbreking

Een nieuwe vervangingsinkomen van 1.291,69 euro ( 1.614,10 euro) wordt vanaf juni en minstens tot en met augustus toegekend aan de zelfstandigen die voldoen aan twee voorwaarden:

·         Verplicht geweest zijn om hun zelfstandige activiteit gedurende meer dan één kalendermaand te onderbreken omwille van het verbod of de beperkingen van de zelfstandige activiteit zoals bedoeld in de ministeriële besluiten van 23 maart en volgende, en waarvan het verbod en de beperkingen opgeheven zijn sinds 4 mei ( of vanaf een latere datum)

·         Kunnen aantonen voor het tweede kwartaal 2020 dat hun activiteit een daling of vermindering kent van minstens 10% van het omzetcijfer of van de bestellingen in vergelijking met hetzelfde kwartaal in 2019.

In juni gaat het reeds om bepaalde non-food kleinhandel (met uitzondering van de krantenwinkels, doe-het-zelf-zaken en tuincentra die reeds in april heropend werden), kappers en schoonheidsspecialisten. In juli gaat het onder meer om de horeca en elke zelfstandige activiteit in een sector waarvoor het verbod opgeheven werd in de loop van juni of vanaf 1 juli. En zo verder in augustus.

1.3 Ouderschapsuitkering Covid-19

Een ouderschapsuitkering Covid-19 wordt voorzien in mei, juni, juli en/of augustus voor ouders die zelfstandige in hoofberoep zijn, die hun activiteit verderzetten of hernemen en die ertoe gebracht worden om hun arbeidstijd te verminderen, om te zorgen voor één of meerdere kinderen jonger dan 12 jaar of met een beperking. Deze uitkering is niet cumuleerbaar met het tijdelijke crisis-overbruggingsrecht, aangezien er een activiteit uitgeoefend wordt.

De uitkering bedraagt 532,24 per maand (875 euro in geval van een eenoudergezin).

Om deze ouderschapsuitkering te genieten, kunnen de zelfstandige ouders hun aanvraag indienen bij hun sociaal verzekeringsfonds.

2.    U bent zelfstandige in bijberoep

2.1 Meerdere steunmaatregelen hebben betrekking op de sociale bijdragen: vermindering (of de bijdrage tot nul herleiden)  en uitstel

a.      Vermindering van de voorlopige sociale bijdragen voor 2020
Mogelijkheid om het bedrag van de kwartaalbijdrage te verlagen in functie van de verwachte inkomsten voor 2020.
In geval van verwachte inkomsten lager dan 1.548,18 euro, is de zelfstandige in bijberoep geen bijdragen verschuldigd.

b.      Uitstel met een jaar van de betaling van sociale bijdragen voor de kwartalen 2020/1, 2020/2, 2020/3 en 2020/4.
Het uitstel met een jaar wordt toegekend zonder verlies van rechten in het sociaal statuut, en met de garantie dat er geen enkele verhoging verschuldigd is voor de laattijdige betaling.

2.2 De toekenning van een vervangingsinkomen (overbruggingsrecht) aan de zelfstandigen in bijberoep

Dit vervangingsinkomen kan, naargelang de voorwaarden nageleefd worden, gevraagd worden vanaf maart tot en met augustus 2020.

De zelfstandige in bijberoep die zijn activiteit door Covid-19 moet onderbreken (beschrijving van de types van onderbreking: zie punt 1.2 hierboven) kan, vanaf maart tot en met augustus 2020, genieten van een uitkering overbruggingsrecht onder de volgende bijkomende voorwaarden:

a.       Als hij in 2020 verplichte kwartaalbijdragen betaalt op basis van een jaarlijks inkomen ten minste gelijk aan 13.993,78 euro (en dus kwartaalbijdragen verschuldigd is van 717,18 euro (zonder kosten) zoals een zelfstandige in hoofdberoep), kijk dan naar punt 1.2 hierboven, met inbegrip van het overbruggingsrecht ter ondersteuning van de heropstart in functie van de voorwaarden bedoeld in punt 1.2.2.

b.       Als hij in 2020 verplichte bijdragen betaalt op basis van een jaarlijks inkomen dat zich situeert tussen 6.996,89 en 13.993,78 euro, zijn de volgende specifieke voorwaarden van toepassing:

§  Het gaat om een gedeeltelijk overbruggingsrecht: de financiële uitkering bedraagt 807,05 € per maand als hij gezinslast heeft, 645,85 € in de andere gevallen.

§  Er is een plafond voorzien van 1.614,10 euro in functie van de vervangingsinkomens.  Bijvoorbeeld: als er een tijdelijke werkloosheidsuitkering ontvangen wordt van 1.100,00 euro, wordt het overbruggingsrecht verlaagd tot 514,10 euro).

§  Voor het overige, kijk naar punt 1.2 hierboven.

Eveneens op te merken:

Bepaalde zelfstandigen in bijberoep denken dat zij in 2020 inkomsten zullen hebben die de drempels van 6.996,89 euro of 13.993,78 euro zullen overschrijden, maar kunnen in dit stadium niet genieten van het overbruggingsrecht, ofwel omdat hun inkomsten in 2017 ongewoon laag waren, ofwel omdat zij begin 2017 nog niet actief waren. Zij kunnen dan een aanvraag overbruggingsrecht indienen, volgens het “volledige” (zie punt a) hierboven) of het “gedeeltelijke” geval (zie punt b) hierboven). Deze aanvraag zal on hold geplaatst moeten worden door het sociaal verzekeringsfonds en zal worden behandeld zodra Financiën de belastbare inkomsten voor 2020 effectief bepaald zal hebben (op het moment van ontvangst van het aanslagbiljet).

3.    U bent actieve gepensioneerde zelfstandige

3.1 Meerdere steunmaatregelen hebben betrekking op de sociale bijdragen: vermindering (of de bijdrage tot nul herleiden),  uitstel en vrijstelling

a.             Vermindering van de voorlopige sociale bijdragen voor 2020
Mogelijkheid om het bedrag van de kwartaalbijdrage te verlagen in functie van de verwachte inkomsten voor 2020.
In geval van verwachte inkomsten lager dan 3.096,36 euro, is de actieve gepensioneerde zelfstandige geen bijdragen verschuldigd.

b.             Uitstel met een jaar van de betaling van sociale bijdragen voor de kwartalen 2020/1, 2020/2, 2020/3 en 2020/4
Het uitstel met een jaar wordt toegekend zonder verlies van rechten in het sociaal statuut, en met de garantie dat er geen enkele verhoging verschuldigd is voor de laattijdige betaling.

c.              Vrijstelling van bijdragen voor de kwartalen 2020/1, 2020/2, 2020/3 en 2020/4
Een vereenvoudigd formulier is beschikbaar bij het sociaal verzekeringsfonds.

3.2 Toekenning van een vervangingsinkomen (gedeeltelijk overbruggingsrecht) voor de zelfstandigen actief na hun pensionering

De zelfstandige actief na zijn pensionering die zijn activiteit door Covid-19 moet onderbreken (beschrijving van de types onderbreking : zie punt 1.2 hierboven), kan genieten van een uitkering overbruggingsrecht als hij in 2020 verplichte kwartaalbijdragen betaalt op basis van een jaarlijks inkomen ten minste gelijk aan 6.996,89 euro. Dit vervangingsinkomen kan, als de voorwaarden nageleefd worden, gevraagd worden vanaf maart tot en met augustus 2020.

De specifieke voorwaarden van dit overbruggingsrecht zijn de volgende:

§  Het gaat om een gedeeltelijk overbruggingsrecht: de financiële uitkering bedraagt 807,05 € per maand in geval van gezinslast, 645,85 € in de andere gevallen.

§  Er is een plafond voorzien van 1.614,10 euro voor de vervangingsinkomens.  Bijvoorbeeld: in geval van een maandelijks pensioen van 1.100,00 euro, wordt het overbruggingsrecht verlaagd tot 514,10 euro).

§  Voor het overige, kijk naar punt 1.2 hierboven.

Eveneens op te merken:

Bepaalde actieve gepensioneerde zelfstandigen denken dat zij in 2020 inkomsten zullen hebben die de drempel van 6.996,89 euro zullen overschrijden, maar kunnen in dit stadium niet genieten van het overbruggingsrecht, ofwel omdat hun inkomsten in 2017 ongewoon laag waren, ofwel omdat zij begin 2017 nog niet actief waren. Zij kunnen dan het gedeeltelijk overbruggingsrecht aanvragen. Deze aanvraag zal on hold geplaatst moeten worden door het sociaal verzekeringsfonds en zal worden behandeld zodra Financiën de belastbare inkomsten voor 2020 effectief bepaald zal hebben (op het moment van ontvangst van het aanslagbiljet).

Praktische info

Om te genieten van de vrijstelling, het uitstel of de vermindering van de sociale bijdragen en het vervangingsinkomen (overbruggingsrecht) zijn de sociale verzekeringsfondsen het eerste aanspreekpunt voor de zelfstandigen (Groupe S, Xerius, Liantis, Partena, Acerta, Securex-Integrity, Incozina, Multipen, L’Entraide, UCM en de Nationale Hulpkas – deze laatste is een overheidsinstantie).

Daarnaast stelt het RSVZ een callcenter ter beschikking van de zelfstandigen die meer informatie wensen over hun sociale rechten of over de steunmaatregelen van de federale overheid. Het gratis nummer 0800/12.018 is bereikbaar van maandag tot vrijdag van 8u30 tot 12u en van 13u tot 17u (behalve op vrijdag van 13u tot 16u).